Ayahuasca to silny napar, który ma korzenie w tradycjach amazońskich. Była używana od bardzo dawna przez rdzenne plemiona do celów duchowych i leczniczych. Mikstura, zazwyczaj wytwarzana z winorośli Banisteriopsis caapi i liści Psychotria viridis, wywołuje głębokie doznania psychoaktywne, często opisywane jako głęboko duchowe i transformujące. W ostatnich latach przyciąga coraz większą uwagę turystów poszukujących alternatywnych terapii. Naukowcy postanowili przyjrzeć się bliżej, co takiego w sobie kryje rytuał, że tak wiele osób się na niego decyduje.
Co daje ceremonia ayahuasca w osiągnięciu idealnego dobrostanu?
Nowe badanie opublikowane w Journal of Psychoactive Drugs ujawniło znaczące powiązania między naturalistycznym stosowaniem ayahuasca a poprawą stanu zdrowia psychicznego. Badanie odbyło się w formie dużej, międzynarodowej ankiety. Wyniki wykazały, że częste stosowanie ayahuaski – tradycyjnego amazońskiego naparu psychoaktywnego – wiąże się z niższym poziomem stresu psychicznego i lepszym samopoczuciem psychicznym. Jednak korzyści wydają się mocno zależne od takich czynników, jak intensywność mistycznych doświadczeń, uzyskany wgląd w siebie i siła więzi społecznych podczas użytkowania.
Banisteriopsis caapi
Ayahuasca to psychoaktywny napar tradycyjnie stosowany w praktykach duchowych i leczniczych przez rdzennych mieszkańców Amazonii. Jest on często wytwarzany poprzez połączenie winorośli Banisteriopsis caapi z liśćmi rośliny Psychotria viridis. Mieszanka ta zawiera silne związki: N,N-Dimetylotryptaminę (DMT), substancję halucynogenną, oraz beta-karboliny, które pozwalają na aktywację działania DMT po spożyciu doustnym. Razem składniki te tworzą bardzo silne, trudne do opisania doświadczenie psychodeliczne, które obejmuje żywe obrazy wizualne, intensywną introspekcję emocjonalną i głębokie poczucie duchowej więzi.
Rytuał stał się bardzo popularny
Na przestrzeni wielu lat stosowanie ayahuasca rozprzestrzeniło się poza tradycyjne ustawienia na nieco bardziej komercyjne usługi. Jej rosnąca popularność wzbudziła zainteresowanie badaczy ze względu na przypadki mówiące o jej potencjalnych korzyściach dla zdrowia psychicznego. Doniesienia te sugerują, że ayahuasca może łagodzić objawy depresji, lęku i wspierać proces leczenia uzależnień, jednocześnie wspierając osobisty wgląd i zrozumienie własnych emocji.
Halucynogenne terapie
„Coraz więcej ludzi na całym świecie zwraca się ku ayahuasce (i pokrewnym kombinacjom roślin leczniczych, jak np. changa) w celu rozwoju osobistego, duchowości i wsparcia zdrowia psychicznego, dostrzegliśmy możliwość zbadania potencjalnych korzyści i zagrożeń”. – powiedział autor badania Daniel Perkins.
Perkins wraz ze swoim zespołem badawczym przeprowadzili największą jak dotąd ankietę dotyczącą związku działania ayahuaski na zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie. Ankieta zebrała ponad 10 800 uczestników z ponad 50 krajów. Ostateczna analiza skupiła się na grupie 7 576 respondentów, którzy wypełnili szczegółowe ankiety w zakresie oceny zdrowia psychicznego. Była dostępna w sześciu językach, a rekrutacja uczestników odbyła się za pośrednictwem społeczności internetowych związanych ze spożywaniem ayahuaski.
Ayahuasca korzystnie wpływa na zdrowie psychiczne
Naukowcy odkryli, że uczestnicy, którzy częściej stosowali miksturę, zgłaszali lepszy stan zdrowia psychicznego, co zostało odzwierciedlone w niższych wynikach w Skali Dystresu Psychologicznego Kesslera i wyższych wynikach w 12-częściowej krótkiej ankiecie (wskazującej na lepsze ogólne zdrowie psychiczne). Tendencja ta była spójna u osób z diagnozami zdrowia psychicznego w wywiadzie i bez nich. Dodatkowo większa częstotliwość korzystania była powiązana z wyższymi wynikami w kwestionariuszu Psychological Wellbeing Growth.
Mistyczne doświadczenia i osobiste spostrzeżenia uzyskane podczas ceremonii ayahuasca okazały się być znaczącymi czynnikami przyczyniającymi się do tych pozytywnych wyników. Respondenci, którzy zgłaszali silniejsze doświadczenia mistyczne lub większy wgląd w siebie, częściej zgłaszali lepsze zdrowie psychiczne i większy rozwój psychologiczny. Efekty te były szczególnie wyraźne w przypadku osób, które w przeszłości zmagały się z wyzwaniami związanymi ze zdrowiem psychicznym, co sugeruje, że subiektywne doświadczenia związane z ayahuascą mogą odgrywać rolę w jej potencjale terapeutycznym.

Jak zażywać ayahuascę, by wydobyć z ceremonii, to co najlepsze?
Społeczność i wsparcie społeczne również wydawały się zwiększać korzyści płynące z używania ayahuaski. Uczestnicy, którzy pili ayahuascę w ramach wspierającej grupy lub społeczności, zgłaszali lepsze samopoczucie psychiczne i większy rozwój osobisty niż ci, którym brakowało takich powiązań. Odkrycie to podkreśla znaczenie kontekstu społecznego, w którym spożywana jest ayahuasca, ponieważ społeczność może zapewniać bezpieczeństwo emocjonalne, wspólny cel i możliwości refleksji.
„Byliśmy zaskoczeni tym, jak spójne były pozytywne skojarzenia między wielokrotnym używaniem ayahuaski a poprawą zdrowia psychicznego, nawet po uwzględnieniu szeregu innych czynników. W szczególności odkryliśmy, że korzyści dla zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia były obecne nawet po kontrolowaniu społecznych i społecznościowych aspektów używania ayahuaski, które same w sobie mogą poprawiać samopoczucie. Poprzednie badania nie były w stanie oddzielić tych efektów” – powiedział autor badania w rozmowie z PsyPost.
Skutki uboczne ceremonii ayahuasca
Jednak badanie podkreśliło również potencjalne zagrożenia. Część uczestników zgłosiła doświadczanie skrajnego strachu lub paniki podczas sesji ayahuasca, co wiązało się z gorszymi wynikami w zakresie zdrowia psychicznego. Podobnie, osoby, które miały trudności z późniejszym zintegrowaniem swoich doświadczeń, zgłaszały niższe wyniki w zakresie zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia. Wyzwania te, choć mniej powszechne, podkreślają potrzebę odpowiedniego przygotowania, wsparcia i integracji po użyciu tak silnej amazońskiej rośliny.
Przy obecnej popularności ceremonii ayahuasca, trudno o prawdziwego cuandero (szamana) doświadczonego w pracy i odpowiedniej opiece podczas całego procesu przeróżnych stanów odmiennej świadomości, jakiego doświadcza się podczas ceremonii. Zdarza się, że szamani nie mają zbyt wiele wspólnego z uzdrawianiem, a ich proces polega na osiągnięciu korzyści majątkowej. Warto wiedzieć także, że ayahuasca mocno różni się kiedy słuchamy o niej opowieści spopularyzowanych przez ludzi na zachodzie, w porównaniu z tym, czym jest na prawdę dla rdzennych ludności zamieszkujących kraje Ameryki Południowej.
„Odkryliśmy, że większość osób używających ayahuasca w warunkach naturalistycznych zgłasza poprawę swojego zdrowia psychicznego i samopoczucia, a częstsze używanie ayahuasca wydaje się prowadzić do większej poprawy w tym zakresie. Dotyczyło to zarówno osób z zaburzeniami psychicznymi stwierdzonymi w wywiadzie, jak i bez nich. Jednak kontekst, w którym używamy świętych roślin do celów terapeutycznych, jest bardzo ważny. Czynniki takie jak siła mistycznego doświadczenia, zdobyte osobiste spostrzeżenia, wsparcie społeczności i sposób, w jaki ludzie przetwarzają to doświadczenie później, są kluczowe dla późniejszych wyników. Jednocześnie istnieją potencjalne zagrożenia, w tym stres emocjonalny i trudności z integracją doświadczenia” – wyjaśnił Perkins.
Ograniczenia badania
Należy wziąć pod uwagę pewne ograniczenia. Badanie opierało się na danych zebranych za pośrednictwem ankiety internetowej. Metoda ta wprowadza możliwość stronniczości odpowiedzi, ponieważ uczestnicy, którzy mieli szczególnie pozytywne doświadczenia z ayahuascą, mogli być bardziej skłonni do udziału i wypełnienia długiego kwestionariusza. Dane nie mogą również ustalić związku przyczynowego, co oznacza, że nie jest jasne, czy ayahuasca bezpośrednio poprawiła zdrowie psychiczne, czy też osoby o lepszym zdrowiu psychicznym były bardziej skłonne do jej stosowania.
„Ważnym ograniczeniem naszego badania jest to, że opiera się ono na danych pochodzących z ankiety internetowej, co oznacza, że nie możemy udowodnić związku przyczynowo-skutkowego. Ponadto ważne jest, aby pamiętać, że ayahuasca nie przynosi korzyści każdemu, a jej efekty mogą się znacznie różnić w zależności od miejsca stosowania oraz psychologicznego i emocjonalnego przygotowania danej osoby” – zauważył Perkins.
Potencjalne właściwości terapeutyczne
Aby oprzeć się na tych ustaleniach, przyszłe badania mogłyby skupić się na badaniach podłużnych, które śledziłyby osoby przed w trakcie i po ich doświadczeniach z ayahuascą. Takie podejście pozwoliłoby lepiej zrozumieć, w jaki sposób ayahuasca wpływa na zdrowie psychiczne w konkretnym czasie. Kontrolowane badania kliniczne mogłyby również pomóc w ustaleniu związku przyczynowego poprzez porównanie uczestników, którzy używają ayahuaski w zorganizowanych warunkach z tymi, którzy tego nie robią. Przyszłe badania mogłyby zbadać konkretne czynniki, które przyczyniają się do terapeutycznych efektów ayahuaski.
Polskie Prawo sankcjonuje używanie i posiadanie każdej ilości naparu (Ustawa o Przeciwdziałaniu Narkomanii). DMT jest substancją występującą naturalnie. Wersja organiczna, ani laboratoryjna nie są zatwierdzone do legalnego użytku.
Jeżeli szukasz więcej informacji na temat psychodelików, to sprawdź naszą zakładkę GRZYBY.
Źródła:
- Perkins D., Sarris J., Cowley-Court T., Aicher H., Tófoli L.F., Bouso J.C., Opaleye E., Halman A., Galvão-Coelho N., Schubert V. (2024). Journal of Psychoactive Drugs. Associations Between Ayahuasca Use in Naturalistic Settings and Mental Health and Wellbeing Outcomes: Analysis of a Large Global Dataset. Z linku: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02791072.2024.2424288
- Dolan E.W. (2024). Psypost. Largest-ever survey on ayahuasca highlights links to better mental health and wellbeing. Z linku: https://www.psypost.org/largest-ever-survey-on-ayahuasca-highlights-links-to-better-mental-health-and-wellbeing/
NAPISZ KOMENTARZ