Psychodeliki, niegdyś kojarzone głównie z rekreacyjnym zażywaniem narkotyków, zyskały ostatnio uwagę ze względu na działanie terapeutyczne, jakie oferują. Zarówno ketamina, znieczulenie dysocjacyjne, jak i psylocybina, aktywny związek w magicznych grzybach, okazały się obiecujące w leczeniu stanów takich jak depresja i zaburzenia związane z używaniem substancji odurzających.
Mechanizmy przeciwdepresyjnego działania ketaminy i psylocybiny
W badaniu opublikowanym w npj Mental Health Research naukowcy starali się wyjaśnić rolę subiektywnych doświadczeń, takich jak dysocjacja i stany mistyczne, w terapeutycznych wynikach leczenia psychodelikami. Badacze byli zainteresowani substancjami takimi jak ketamina i psylocybina.
Okazało się, że efekty subiektywne miały umiarkowany wpływ na poprawę terapeutyczną w stanach takich jak depresja i zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych, przy czym wpływ psylocybiny był nieco silniejszy niż ketaminy, która jest środkiem znieczulającym. Odkrycia sugerują, że te subiektywne doświadczenia mogą odgrywać ograniczoną rolę w skuteczności terapii psychodelicznych. Jednak nie jest ona całkowicie bez znaczenia.
Terapia ketaminą w leczeniu depresji lekoopornej
Terapie psychodeliczne zdecydowanie różnią się od tradycyjnych leków, ponieważ często wywołują głębokie doświadczenia podczas ich stosowania. Niektórzy badacze i klinicyści uważają, że odczucia mogą przyczyniać się do efektów terapeutycznych tych leków. Jednak dokładny związek między subiektywnymi efektami a korzyściami klinicznymi pozostaje niejasny.
„Nauka o psychodelikach to wschodzący obszar badań w dziedzinie psychiatrii i medycyny bólu, który zyskał wiele uwagi w ciągu ostatnich kilku lat. Badania nad klasyczną psychodeliczną psylocybiną i dysocjacyjnym lekiem – ketaminą przyniosły bardzo obiecujące wyniki z dużymi efektami i bardzo szybkim początkiem działania (po jednej lub kilku dawkach). To, co sprawia, że leki te są szczególnie intrygujące, to fakt, że każdy związek psychodeliczny wywołuje bardzo odmienne subiektywne doznania lub „tripy”. Działanie tych leków jest często przypisywane psychologicznemu wpływowi tych subiektywnych doświadczeń, ale prawdziwa rola subiektywnych efektów i różnic między klasami psychodelików pozostawała niejasna” – informuje autor badania Jack Dahan, student medycyny w Amsterdam University Medical Center.
Rola psychodelicznego tripa w terapii
Aby zbadać związek między subiektywnymi efektami a wynikami terapeutycznymi, naukowcy przeprowadzili systematyczny przegląd i metaanalizę. Metoda ta pozwoliła im połączyć dane z wielu badań w celu zbadania ogólnych trendów w badaniach.
„Brakowało metaanaliz na ten temat (z rzeczowymi danymi). Dlatego zdecydowaliśmy się przeprowadzić to badanie” – poinformował Dahan.
Naukowcy przeszukali elektroniczne bazy danych, takie jak PubMed, EMBASE i Web of Science. Szukali badań, które koncentrowały się na stosowaniu ketaminy i psylocybiny w leczeniu depresji lekoopornej lub zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. Aby badania mogły się zakwalifikować, musiały spełniać kilka kryteriów: być przeprowadzone na ludziach, raportować wpływ leczenia na badany stan i dostarczać danych ilościowych na temat korelacji między subiektywnymi efektami a wynikami terapeutycznymi. Naukowcy uwzględnili tylko randomizowane badania kontrolowane lub badania otwarte, które są powszechnie stosowane do oceny leczenia farmakologicznego.
Psychodeliczne metody leczenia depresji lekoopornej i uzależnień
W sumie badacze dokonali przeglądu 23 badań, z których 15 koncentrowało się na leczeniu ketaminą, a 8 na psylocybinie. Badania te obejmowały pacjentów leczonych z powodu depresji lub zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. Subiektywne efekty, których doświadczali, mierzono za pomocą narzędzi takich jak Clinician-Administered Dissociative States Scale (CADSS) dla ketaminy i kwestionariuszy zaprojektowanych w celu uchwycenia mistycznych doświadczeń charakterystycznych dla psylocybiny.
Wyniki metaanalizy ujawniły, że efekty subiektywne odgrywają umiarkowaną rolę w pośredniczeniu w wynikach terapeutycznych zarówno ketaminy, jak i psylocybiny. Jednak siła korelacji różniła się w zależności od dwóch substancji i leczonych schorzeń.
Trip umiarkowanie wpływa na działanie przeciwdepresyjne
W przypadku ketaminy stwierdzono, że korelacja między subiektywnymi efektami a wynikami terapeutycznymi wyjaśnia około 5-10% skuteczności leku w leczeniu depresji. W przeciwieństwie do tego, w przypadku psylocybiny korelacja była silniejsza, odpowiadając za około 24% efektu terapeutycznego. Sugeruje to, że efekty psylocybiny, takie jak mistyczne doświadczenia, mogą być bardziej bezpośrednio związane z jej korzyściami terapeutycznymi niż dysocjacyjne efekty ketaminy.
„Wcześniej wyobrażaliśmy sobie, że pośredniczący efekt ketaminy okaże się większy. Może to wynikać z samej natury dysocjacyjnych efektów ketaminy lub z faktu, że jej efekty są krótkotrwałe – od 30 minut do godziny – podczas gdy efekty psylocybiny pozostają zauważalne przez godziny do dni po sesji leczenia” – powiedział Dahan dla PsyPost
Leczenie ketaminą a terapia psylocybiną
Naukowcy odkryli również różnice między leczonymi stanami zdrowia psychicznego. Zarówno w badaniach nad ketaminą, jak i psylocybiną, korelacja między subiektywnymi efektami a wynikami terapeutycznymi była silniejsza w przypadku zaburzeń związanych z używaniem substancji niż w przypadku terapii depresji.
W szczególności w leczeniu zaburzeń związanych z używaniem substancji subiektywne efekty stanowiły do 54% poprawy terapeutycznej w przypadku ketaminy i 60% w przypadku psylocybiny. Może to wskazywać, że zmiany psychologiczne lub percepcyjne wywołane przez te leki odgrywają bardziej znaczącą rolę w leczeniu zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych w porównaniu z depresją.
„Chociaż ta analiza meta-korelacji dotycząca roli subiektywnych efektów ketaminy i psylocybiny w porównaniu z wynikami terapeutycznymi w depresji i zaburzeniach związanych z używaniem substancji ma charakter eksploracyjny, a wyniki należy traktować z ostrożnością, wskazuje ona na kierunek, w którym pośrednicząca rola stanów subiektywnych jest większa w przypadku psylocybiny w porównaniu z ketaminą, zwłaszcza przy ograniczeniu analizy do depresji” – wyjaśnił Dahan.
Dalsze badania mechanizmów działania ketaminy i psylocybiny w kwestii zdrowia psychicznego
Naukowcy sugerują zbadanie innych podejść, aby lepiej zrozumieć rolę efektów subiektywnych, które towarzyszą psychodelikom. Jedną z możliwych opcji jest badanie pacjentów, którzy otrzymują te terapie w znieczuleniu ogólnym, co uniemożliwia im doświadczanie efektów. To mogłoby pomóc w ocenie, czy wyniki terapeutyczne są takie same. Ponadto przyszłe badania mogłyby sprawdzić, czy zmniejszenie intensywności efektów subiektywnych, na przykład poprzez stosowanie mniejszych dawek leków, wpływa na ogólną skuteczność.
Jeżeli szukasz więcej informacji na temat psychodelików, to sprawdź naszą zakładkę GRZYBY.
Źródła:
- Dolan E.W. (2024). Psypost. Is the „trip” crucial for psychedelic therapy’s effectiveness? New research sheds light on its role in healing. Z linku: https://www.psypost.org/is-the-trip-crucial-for-psychedelic-therapys-effectiveness-new-research-sheds-light-on-its-role-in-healing/
NAPISZ KOMENTARZ