Świętość obrzędów religijnych rdzennych Amerykanów z udziałem pejotlu stoi w obliczu zagrożeń. Są nimi użytkownicy rekreacyjni i firmy farmaceutyczne.

Tajemnice duchowych doświadczeń związanych z pejotlem

Rdzenni Amerykanie i obrońcy przyrody alarmują o zbliżającym się kryzysie pejotlu. Rozpoczął się dekady temu, ale ostatnio został wzmocniony przez medyczne zainteresowanie meskaliną, którą pejotl zawiera.

Meskalina i psychodeliczne kaktusy

Meskalina (2-(3,4,5-trimetoksyfenylo) etyloamina) jest alkaloidem o właściwościach halucynogennych. To jeden z najbardziej znanych psychodelików w historii ludzkości. Naturalnie meskalinę można spotkać w niektórych kaktusach, takich jak pejotl (Lophophora williamsii) czy San Pedro (Echinopsis pachanoi). Kojarzona jest z obrzędami religijnymi rdzennych Amerykanów. Za najważniejsze działania meskaliny uznaje, się są doznania emocjonalne głęboko poruszające psychikę. Udowodniono jej pozytywny wpływ terapeutyczny przy wielu zaburzeniach psychicznych.

Pejotl (Jazgrza Williamsa), to mały bezkolcowy psychodeliczny kaktus. Rośnie w wąskim pasie po obu stronach rzeki Rio Grande, w Meksyku i Stanach Zjednoczonych. Ten obszar nosi nazwę „ogrodów pejotlowych”. Jest to ich jedyne siedlisko. Od wieków jest używany przez rdzenne kultury Meksyku i Ameryki w ceremoniach religijnych i rytuałach uzdrawiających. Jest uważany za świętą roślinę.

San Pedro – naturalnie rośnie w Andach. Ma mniejsze ilości meskaliny, niż pejotl. Można spotkać je również w wielu ogrodach mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Ich uprawa nie jest tam nielegalna, przez brak regulacji prawnych.

Zagrożenia związane z używaniem pejotlu

Bogaty w meskalinę kaktus bezkolcowy, Lophophora williamsii, był używany w świętych rytuałach przez ponad 5000 lat przez rdzenne kultury amerykańskie. Niestety, przez nieostrożne zbiory użytkowników rekreacyjnych lub, co gorsza, masowo produkowane przez firmy farmaceutyczne, wszystko to może wkrótce zostać utracone. W USA kaktus rośnie dziko tylko w Teksasie. W tym stanie został uznany za gatunek zagrożony wyginięciem (także w Chihuahua, Coahuila, Nuevo León i Tamaulipas w północnym Meksyku).

Kaktus jest obecnie finansowany do wykorzystania w celach medycznych lub rekreacyjnych. Rdzenne grupy, takie jak Native American Church (NAC), obawiają się, że święta roślina jest wykorzystywana.

American Indian Religious Freedom Act z 1978 roku (42 U.S.C. § 1996.) chroni prawa rdzennych Amerykanów do praktykowania ich tradycyjnych religii – w tym psychodelicznych sakramentów. 22 grudnia 1981, Departament Sprawiedliwości podkreślił zwolnienie z działań DEA dotyczących pejotlu dla NAC, ale uwzględniono tylko członków kościoła działających w dobrej wierze. Dopuszczenie tylko tego jednego kościoła zostało zakwestionowane w 1994, a Kongres zmienił ustawę o wolności religijnej Indian amerykańskich. Działania miały na celu legalne używanie pejotlu przez wszystkich członków plemion rdzennych Amerykanów.

Pozyskanie meskaliny

Meskalina pochodzenia naturalnego,  znajduje się w owocach lub nasionach w kształcie guzików, które rosną na zewnątrz kaktusa. Są odcinane i suszone, a następnie spożywane lub krojone, gotowane i pite jako herbata.

Meskalina może być również produkowana poprzez syntezę chemiczną. Siarczan meskaliny jest czystą formą leku i pojawia się jako biały materiał krystaliczny.

We wrześniu 2023 kanadyjska firma Lophos Pharma, rozpoczęła produkcję psychoaktywnego kaktusa do celów farmaceutycznych, a nie duchowych. Lophos prowadzi zakład w Napanee w Ontario. Meskalina jest nielegalna zgodnie z wykazem III kanadyjskiej ustawy o narkotykach. Pejotl jest dozwolony, o ile meskalina nie jest z niego ekstrahowana. Niektórzy twierdzą jednak, że kaktus nie powinien być spożywany nawet co celów medycznych, ponieważ jest uważany za święty.

Kulturowe znaczenie i symbolika pejotlu dla rdzennych społeczności

Dziennikarka z Kolorado, Annette McGivney, wypowiada się w związku z zachowaniem szacunku dla pejotlu i świętych ceremonii, które go otaczają.

McGivney powiedziała KJZZ, że odwiedziła dwie grupy. Jedną z nich są aktywiści medycyny roślinnej. Drugą – przedsiębiorcy farmaceutyczni. Przedsiębiorcy, byli całkowicie nieświadomi światopoglądu rdzennych Amerykanów. Nie rozumieli powodu, dlaczego nie byłoby w porządku, gdyby ktoś po prostu wyhodował kaktusa pejotlowego w swojej domowej szklarni.

Uzasadniali swoje stanowisko: „Cóż, to nie koliduje z duchowością rdzennych Amerykanów, ponieważ sami uprawiamy kaktusa. Nie zabieramy go z jego naturalnego środowiska”.

Firmy takie jak Lophos Pharma, która legalnie uprawia pejotl w Kanadzie, a także badacze w USA, również stanowią zagrożenie dla świętości ceremonii religijnych rdzennych Amerykanów.

„Przemysł farmaceutyczny ma swoje własne uzasadnienia, dlaczego nie naruszają duchowości rdzennych Amerykanów – używają syntetycznej meskaliny. Tworzą więc związki chemiczne w laboratorium, które klonują kaktus, substancję psychoaktywną. Mówią więc, że to w porządku, ponieważ w rzeczywistości nie używają kaktusa. Dla rdzennych Amerykanów i ich światopoglądu wokół wzajemnych powiązań i poszanowania suwerenności roślin, a także ludzi, klonowanie świętego kaktusa nie jest w porządku”.

W grudniu 2023 McGivney napisała również dla The Guardian o tej samej sprawie. W Window Rock w Arizonie członkowie narodu Navajo zwanego Diné spożywają azeé (pejotl).

Rdzenni amerykańscy uzdrowiciele i szamani powtórzyli tę samą odpowiedź, mówiąc, że klonowanie lub masowa produkcja pejotlu jest zasadniczo zła, według ich kontekstu.

Historia używania pejotlu w kulturze rdzennych Amerykanów

W 1492 wkrótce po przybyciu Krzysztofa Kolumba rdzenni Amerykanie byli wypierani z ich ziem. W XVI i XVII wieku, kolejni odkrywcy starali się skolonizować ich tereny. Reagowali w różny sposób, od współpracy, poprzez oburzenie, aż do buntu. Historia głosi, że ludność mordowano, w szczególności znachorów. Znawcy ziołolecznictwa musieli zejść do podziemia.

Koloniści wiedzieli, że kaktusy mają szczególną wartość duchową. Uważano, że to święte rośliny. Chcąc chronić kaktusy, Indianie nadali im chrześcijańską nazwę „San Pedro”. Konkwistadorzy, którzy podbijali Amerykę, byli chrześcijanami. Rdzenni mieszkańcy, praktykowali inne religie. Część obrzędów stanowiło spożywanie kaktusów – san pedro oraz pejotlu. Indianie uważali, że po spożyciu meskaliny są w stanie zobaczyć boga. Po wyjawieniu tej informacji duchowni poczuli się zagrożeni. Zaczął niepokoić ich fakt, że mogą, stać się niepotrzebni skoro sam kaktus wystarczy, aby zjednoczyć się z bogiem.

Zmiany, które dotknęły rdzennych Amerykanów po przybyciu Europejczyków, były ogromne, bezprecedensowe i w większości przypadków destrukcyjne. Przepadły ich kultury językowe, a wraz z nimi ceremonie, i ustne biblioteki zgromadzonej wiedzy o historii ludzkiej i naturalnej oraz o człowieku. Nawet najszczersze i najbardziej energiczne wysiłki na rzecz odrodzenia tradycyjnych sposobów mogą wydawać się niemożliwe dla tych, którzy pamiętają wcześniejsze czasy. Jednak niektórzy starsi ludzie odrzucają ten pesymizm. W pewien sposób godzą się z tym i uważają, że właśnie taka miała być kolej ich losu.

Hiszpanie próbowali zniszczyć kulturę i samą roślinę. Kaktusy, w których występuje meskalina. Właśnie wtedy rozpoczęła się wojna z narkotykami.

Od 1571 roku hiszpańska inkwizycja próbowała zniszczyć używanie pejotlu. W 1620 roku sporządzili oni dokument, mówiący, że ceremonie z użyciem kaktusów niosą ze sobą działanie diabła. Twierdzili również, że prowadzi to Indian do złych nawyków. Pytano tubylców, czy spożywają „szatański pejotl”. Nazywano go diabelskim korzeniem. Nie był to jednak ostatni raz, kiedy wydano zakaz dotyczący stosowania pejotlu.

Rytuały i ceremonie z udziałem pejotlu w tradycyjnej medycynie

Przez cały początek XX wieku chrześcijańscy misjonarze wciąż walczyli o wykorzenienie wszelkich pozostałości peyotlu w Stanach Zjednoczonych. W odpowiedzi rdzenni Amerykanie utworzyli Kościół Rdzennych Amerykanów, aby chronić swoje prawo do używania peyotlu w ceremoniach religijnych. Był to bardzo trudny okres dla kultury rdzennych mieszkańców. Dążono do ich całkowitego zniszczenia. Ludzi, którzy samotnie wędrowali i polowali, zamknięto w rezerwatach.

„Jestem za uzdrawianiem. Ale nie rób tego kosztem ludzi, którzy próbują przetrwać wielopokoleniową traumę, jaką nam zadano. Proszę, zostawcie nas w spokoju” – Cora Maxx-Phillips, pracownik socjalny, członek komisji praw człowieka w Navajo Nation i członek zarządu Council of Peyote Way of Life Coalition, grupy Navajo Nation.

Rzeczywiście ma to sens, biorąc pod uwagę nieświadomość lub ignorancje osób sprzedających takie kaktusy. Na jednym z ubiegłorocznych festiwali odwiedziłam miejsce, w którym takie kaktusy zwyczajnie sprzedawano. Co ciekawe, nie były to tylko san pedro, ale także pejotl. Znałam już wcześniej historię rdzennych amerykanów z nakręconego dokumentu o ich życiu, a także zadanego w ich stronę cierpieniu. Rdzenni amerykanie, prosili w tym filmie, by uszanować ich przestrzeń oraz ich kaktusy, ze względu na to jak byli traktowani i zamykani w rezerwatach w przeszłości. Niektóre pokolenia do dziś mają traumę z powodu tych wydarzeń. Zapytałam więc sprzedawcę, co z religią i poszanowaniem dla tych ludzi. W odpowiedzi usłyszałam, że to o czym, mówię to mit.

Jeżeli szukasz więcej informacji na temat psychodelików, to sprawdź naszą zakładkę GRZYBY.

Źródła:

1. Cactus Conservation. Peyote Crisis. Z linku: https://cactusconservation.org/cci-research/peyote-crisis/
2. Społeczna Inicjatywa Narkopolityki. Meskalina. Z linku: https://sin.org.pl/substancje/meskalina/
3. Hartney E. (2022). Very Well Mind. What to Know About Mescaline Use? Z linku: https://www.verywellmind.com/what-is-mescaline-4155320
4. Voegeli C. F. Peyote and the mexican inquisition, 1620 Z linku: https://anthrosource.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1525/aa.1942.44.2.02a00240
5. Herrington A.J. (2022). High Times. Colorado Voters Approve Psychedelics Decriminalization Measure Z linku: https://hightimes.com/news/colorado-voters-approve-psychedelics-decriminalization-measure/
6. Jeager K. (2022). Marijuana Moment.Colorado Governor ‘Excited’ About Psychedelics Legalization Vote, Touting ‘Promising’ Medical Benefits Despite Not Endorsing Before Election Z linku: https://www.marijuanamoment.net/colorado-governor-excited-about-psychedelics-legalization-vote-touting-promising-medical-benefits-despite-not-endorsing-before-election/
7. Adams M. B. (2024). High Times. ‘Peyote Crisis’ Threatens Sacred Native American Ceremonies. Z linku: https://hightimes.com/psychedelics/peyote-crisis-threatens-sacred-native-american-ceremonies/